بی‌بی‌سی: شبکه‌های پیام رسان موبایل از جمله وایبر، واتس آپ، لاین و تلگرام در بین ایرانی ها از محبوبیت زیادی برخوردارند اما این نرم افزار وایبر است که قلب ایرانی‌ها را تسخیر کرده است.

پایگاه خبری بی‌بی‌سی در گزارشی که از وضعیت استفاده کاربران ایرانی از وایبر نوشته آورده است: 

کاربران ایرانی با نصب وایبر در گوشی‌های هوشمند از آن برای ارسال پیامک‌های فوری، رد و بدل کردن تصویر، ویدیو، آهنگ و دیگر پیام های جمعی و خصوصی استفاده می کنند. وایبر که برای ارسال جوک، بحث های روز، دورهم جمع شدن های خانوادگی و حتی نسخه های پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد به تمام جنبه های زندگی اجتماعی ایرانی ها راه پیدا کرده است. ولی مسئله محبوبیت وایبر، بنیانگزاران اسرائیلی آن و کاهش در آمد شرکت مخابرات، باعث نگرانی‌هایی شده بود.

جوک پراکنی

به گفته علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود ۱۰میلیون ایرانی که دوازده درصد از کل جمعیت ایران را تشکیل می دهند از شبکه وایبر استفاده می کنند.

بنا به گزارش سایت تحلیلی الکسا، جمهوری اسلامی ایران دارای بزرگترین درصد بازدیدکنندگان از شبکه وایبر دات کام است و ایرانی‌ها بیش از ۱۷ در صد از کاربران این شبکه را تشکیل می‌دهند.

شبکه رایگان وایبر با توجه به اشتهای سیری ناپذیرکاربران ایرانی به طنز، به صورت وسیله ای برای رد وبدل کردن تازه ترین جوک ها درآمده است.

در یک نمونه پسر از پدر دوچرخه می خواهد. پدر برای خرید دو چرخه فهرست بلند و بالایی از کارهایی که پسر باید انجام بدهد به او می دهد. پسر در مقابل این تقاضاها می گوید: حتما می خواهی که تحریم های آمریکا علیه ایران را هم بردارم. جواب پسر در این جوک نشان دهنده ماهیت جدی مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب و نفوذ آن در زندگی روزمره ایرانی ها است.

اواخر تابستان امسال قوه قضائیه ایران یازده نفر را به اتهام اهانت به بنیانگذار جمهوری اسلامی از طریق ارسال پیامک های موبایلی بازداشت کرد. این بازداشت ها پس از هفته ها هشدار از سوی مقامات ایران در باره موج جوک های توهین آمیز درباره آیت الله خمینی، صورت گرفت.

از سیاست تا خدمات پزشکی

وایبر هم چنین وسیله قدرتمندی از نظر سیاسی به شمار می آید. روزنامه اصلاح طلب شرق اخیرا از نشر پیام های وایبری درباره نامزدی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری پیشین، برای ریاست مجلس خبرگان گزارش داده است. مجلس خبرگان رهبری قرار است فردا ۱۹ اسفند (دهم مارس) برای انتخاب رئیس این مجلس تشکیل جلسه دهد.


بنا به گزارش روزنامه شرق گرچه این پیام ها مستقیما از سایت هاشمی رفسنجانی ارسال نشده بود اما لینک هایی را از این سایت در دسترس مخاطبان قرارداده بود.

سایت آقای هاشمی رفسنجانی کاربران وایبر را ترغیب می کند که برای دریافت گزارش های روزانه درباره این سیاستمدار عضو سایت شوند.

وایبر اخیرا کاربرد پزشکی هم پیدا کرده است. بر اساس گزارش اخیر روزنامه شهروند بعضی از پزشکان ایرانی نوار قلبی و تصاویر سی تی اسکن را از طریق وایبر دریافت می کنند تا بیماری های قلبی را تشخیص بدهند.

یک پرستار بخش آی سی یو به روزنامه شهروند گفته است که با این روش خطر اشتباه تشخیص پزشکی افزایش می یابد. وایبر و شبکه های مشابه آن هم چنین موجب تسهیل برقراری ارتباط با جامعه بزرگ مهاجران ایرانی است که تعدا قابل ملاحظه ای را شامل می شود.

تندروهای منتقد دولت می گویند که شبکه های پیام رسانی در معرض خطر استفاده توسط سرویس های اطلاعاتی غربی قرارمی گیرند. این منتقدان هم چنین دولت حسن روحانی را متهم می کنند که در مورد شبکه های اجتماعی سهل انگاری می کند. پیش از این نگرانی هایی درباره بنیانگذار اسرائیلی وایبر نگرانی هایی از سوی ایرانی ها ابراز شده بود اما وایبر در فوریه ۲۰۱۴ به راکوتن، یک شرکت عظیم تجاری ژاپنی فروخته شد.

در سرمقاله روزنامه تندروی وطن امروز درباره محبوبیت وایبر اخیرا نوشته شده بود: به طور معمول هیچ ایرانی حاضر به ارسال کمک برای صهیونیست های کودک کش نیست با وجود این ما به صورت علنی در حال کمک رسانی "اطلاعاتی" به بدترین و شناخته شده ترین دشمن بشریت هستیم.

این سرمقاله دولت حسن روحانی را به دلیل سهل‌انگاری در پیش برد محبوبیت نرم افزارهای بیسفون و ساینا ،هدف انتقادات شدیدی قرارداده است.

روزنامه کیهان نیز در سرمقاله خود از دولت به این دلیل که به شبکه‌های پیام رسان موبایلی امکان جاسوسی می‌دهد، شدیدا انتقاد کرده است. شبکه یک صدا و سیما در هم حدود یک ماه پیش از بابت افزایش کاربران وایبر و واتس آپ در بین مقامات ایرانی ابراز نگرانی کرد.

یک برنامه خبری این شبکه با چند تن از نمایندگان مجلس مصاحبه کرد که بسیاری از آن ها گفتند که از وایبر استفاده می کنند. یک نماینده مجلس حتی گفت که اداره خدمات اینترنتی مجلس وایبر را به روی تلفن او نصب کرده است.

برخی از تحلیل‌هایی که بی‌بی‌سی در این گزارش ارائه کرده در نوع خود بسیار جالب است. نخست آنکه با تمام وجود تلاش کرده تا سلیقه حاکمیت را از سلیقه مردم و این دو را از سلیقه برخی مسئولان نظام جدا کند. دوم آنکه با استفاده از یکی از جوک‌های وایبری به اهمیت مذاکرات اتمی ایران با آمریکا پی برده و دیگر آنکه وایبر را برای ایرانیان بیش از یک اپلیکیشن ساده پیام‌رسان تصور کرده است تا حدی که گمان "عشق" ایرانیان به آن را در ذهن راه داده است.


Jokes and medicine: the Viber lives of Iranians - BBC