===========================
مهم‌ترین اتفاقات سال گذشته درباره رسانه‌های اجتماعی (1)
==================================
قسمت هفتم: به رهاییِ اینستاگرام!
⚪️ شبکه عکس اینستاگرام و کاربرانش به عنوان یکی از محبوب‌ترین و جریان‌سازترین شبکه اجتماعی ایرانی‌ها در سال 95 نقش‌آفرینی‌های گسترده‌ای کرد. نقش‌آفرینی‌هایی که همانند تلگرام نشان داد هیچ کنترلی روی آن وجود ندارد و دولت می‌خواهد، اما نمی‌تواند آن را در خدمت خود درآورد.
🔸 22 اردیبهشت بود که شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که «فیلترینگ هوشمند در اینستاگرام با ربات‌های هوشمند آغاز شده است.» پروژه‌ای که از ابتدا مخالفان زیادی داشت و عده‌ای معتقد بودند نه از لحاظ فنی و نه منطقی این موضوع در اینستاگرام کارآمد نیست.
🔸 عدم اجرایی شدن صحیح این پروژه، 12 مهر صدای رئیس پلیس فتا را درآورد. هادیان‌فر گفت: سرورهای اینستاگرام در آمریکاست و دسترسی‌های پلیسی ما به آن محدود است و در کمیته تعیین مصادیق چندین بار تصمیم بر این بود که اینستاگرام فیلتر شود اما دولت با فیلتر شدن آن مخالف است.
🔸 یک ماه بعد، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان مجری طرح #فیلترینگ_هوشمند در گزارشی بیان کرد که «در ابتدای طرح فیلترینگ هوشمند اینستاگرام، بیش از 5 درصد از محتوای عبوری از شبکه زیرساخت، مطالب مبتذل و مستهجن بود که با اجرای پالایش هوشمند در سال گذشته، 95 میلیون مصداق غیراخلاقی در این شبکه شناسایی و مسدود شد. این درحالی است که در گذشته با تلاش های انجام شده تنها 1.2 میلیون مصداق شناسایی شده بود.»
🔸 با این همه، هنوز هیچ گزارش شفافی از میزان موفقیت فیلترینگ هوشمند منتشر نشده است. طرحی که هزینه زیادی داشته است و نتیجه‌اش کماکان نامشخص است.
⚪️ دیگر اتفاقات اینستاگرامی
🔸 حملات کامنتی ایرانی‌ها به صفحات اینستاگرام هر آن‌که خوششان نمی‌آمد، از جمله اتفاقات پربسامد سال 95 بود. حملاتی که گاه قدرت‌نمایی ایرانی‌ها را به رخ کشید (مثل حمله ایرانی‌ها به صفحه فدراسیون وزنه‌برداری برای ناداوری در حق بهداد سلیمی) و گاه آبروی آنها را شست و برد! (مثل حمله به صفحه پایت، بازیکن تیم فرانسه برای خطا روی پای کریستین رونالدو)
🔸 28 تیر ماه هم صفحه بهنوش بختیاری به عنوان پر مخاطب‌ترین صفحه ایرانی، مرز 5 میلیون کاربر مخاطب را رد کرد. دنبال‌کنندگانی که در کل‌کل با امیر تتلو، این رکورد را زدند و کلی به خاطر احتمال خرید دنبال‌کننده جعلی، جنجال به پا کردند.
🔸 در یک رخداد دیگر، چهارم بهمن رضا سلطانی، سخنگوی فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام گفت: فدراسیون بدنسازی ایران در زمینه بانوان هیچگونه فعالیت رقابتی ندارد. معیارهای کشور ما با این موضوع سنخیت ندارد و ما به شدت اقدام بانوانی که مبادرت به انتشار عکسهای نیمه عریان خود در اینستاگرام میکنند را محکوم و در حد توان خود با آنها برخورد میکنیم.
قسمت هشتم: شبکه ملی اطلاعات
⚪️ شبکه ملی اطلاعات پس از یک دهه انتظار، در دولت تدبیر و امید عملیاتی شد. البته کشمکش همیشگی وزارت ارتباطات با شورایعالی فضای مجازی در این پروژه هم ادامه داشت و اعضای شورا معتقد بودند که امکان سنجش این پروژه به دقت وجود ندارد.
🔸 هفتم شهریور، فاز نخست شبکه ملی اطلاعات رونمایی شد. وزیر ارتباطات در مراسم رونمایی این شبکه تأکید کرد که «شبکه ملی اطلاعات دسترسی به اینترنت را محدود نخواهد کرد» و در کنایه‌ای به منتقدانش گفت: کسانی که بیش‌ترین حمله را درباره ایجاد شبکه ملی اطلاعات داشتند، اتفاقاً در دولت قبل مدیر بودند و کوچک‌ترین قدمی برای ایجاد این شبکه برنداشتند.
🔸 اما یک هفته بعد، محمدحسن انتظاری، عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی در انتقاد به رونمایی از فاز اول شبکه ملی گفت: گزارش شبکه ملی اطلاعات از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه شد و توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی مطرح شد که در پی آن نیز، مصوبه‌ای برای تصویب آماده طرح شده بود، اما اعضای مختلف شورای عالی، در زمینه آن نظر دادند و در نهایت گزارش ارائه شده و مصوبه مدنظر، به تایید نرسید. این مصوبه راجع به صحه‌گذاری به عملیاتی شدن فاز نخست شبکه ملی اطلاعات بود که پیش از این مصوبه شورای عالی فضای مجازی بود، اما ایراداتی به آن گرفته شد.
🔸 10 مهر سیدابوالحسن فیروزآبادی، رئیس مرکز ملی فضای مجازی در پاسخ به اظهارات عضو شورا گفت: از نظر ما هیچگونه ابهامی در اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات وجود ندارد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوبه شورایعالی فضای مجازی را در این فاز رعایت کرده است.
🔸 در ادامه، 17 بهمن ماه، فاز دوم شبکه ملی اطلاعات افتتاح شد. وزیر ارتباطات در مراسم افتتاح این شبکه گفت: تصور میکنم فاز 3 شبکه ملی اطلاعات که فاز بلوغ و رشد است، در تیرماه و پیش از پایان دولت یازدهم اجرایی شود.
🔸 اما دو روز بعد، محمدحسن انتظاری، عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی مجدداً ایراداتی را به این پروژه وارد دانست و گفت: به دلیل اینکه گزارش‌های مستقل نظارتی و علمی از سوی وزارت ارتباطات دریافت نمیشود و مرکز ملی فضای مجازی نیز قادر به تهیه آن نیست نمی‌توان گفت آنچه در فازهای مختلف افتتاح میشود شبکه ملی اطلاعات است یا خیر!
🔸 با همه انتقادها، 17 اسفندماه محمود واعظی، وزیر ارتباطات اعلام کرد که «اعمال تعرفه شبکه ملی اطلاعات که قرار بود نصف قیمت استفاده از اینترنت بین‌الملل باشد توسط شرکت‌های اینترنتی اجرایی شده است؛ به نحوی که هم‌اکنون بیش از چهار شرکت اسامی سایت‌های داخلی را که نرخ استفاده از آنها نصف قیمت اینترنت است را اطلاع‌رسانی کرده‌اند.»
🔸 البته اجرای این بند هم باعث نشد انتقادات اعضای شورا به وزارت ارتباطات کم‌رنگ شود. 23 اسفندماه، تقی پور، عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی گفت: شبکه ملی اطلاعات کار بسیار عظیم و طرحی در سطح ملی است. شاید نشود درصد دقیقی از پیشرفت کار را تعیین کرد، اما قطعاً حدود 10 درصد پیشرفت داشته است.
قسمت نهم: دلشوره‌های یک رهبر
⚪️ آیت‌الله خامنه‌ای در سال 95 بیش از هر سال دیگری به موضوع فضای مجازی از جهات مختلف اشارات مستقیم داشتند که در ادامه به بخشی از مهم‌ترین آنها اشاره میشود.
🔸 [خطاب به معلمان]: حالا خیلی از شما قاعدتاً با فضای مجازی آشنایید؛ واقعاً در فضای مجازی ادب رعایت میشود؟ حیا رعایت میشود؟ خب نمیشود دیگر؛ یا در بخش مهمّی [رعایت] نمیشود. اینها را باید رشد داد در نوجوان و جوان.
🔸 این فضای مجازی امروز از فضای حقیقیِ زندگی ما چند برابر بزرگ‌تر شده؛ بعضی‌ها اصلاً در فضای مجازی تنفّس میکنند. جوانان هم سروکار دارند با فضای مجازی. اینجا لغزشگاه است. ما به دستگاه‌های ارتباطی خودمان، به مجموعه‌ی وزارت ارتباطات و شورای عالی مجازی -که بنده از آن هم گله دارم- سفارشمان این است. ما نمیگوییم این راه را ببندید؛ نه، اینکه بی‌عقلی است. از این استفاده کنید منتها استفاده‌ی درست بکنید؛ دیگران دارند استفاده‌ی درست میکنند. چرا حواسمان نیست؟ چرا رها میکنیم این فضای غیرقابل کنترل و غیرمنضبط را؟
[13 اردیبهشت: دیدار معلمان و فرهنگیان]
🔸 فضای مجازی، میدان واقعی جنگ است و روحانیون و طلاب باید مسلح و آماده، وارد عرصه مقابله با شبهات و تفکرات غلط و انحرافی شوند.
[25 اردیبهشت: دیدار مدیران، مدرسان و طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران]
🔸 امروز نظام سلطه بر روی مسئله مهندسی اطلاعات دارد کار میکند. این ابزارهای جدیدی که وارد میدان شده است، اینها همه ابزارهایی هستند برای تسلّط بر فرهنگ یک کشور. بنده با این حرف نمیخواهم بگویم این ابزارها را از زندگی خودمان خارج کنیم؛ نه! اینها ابزارهایی هستند که میتوانند مفید واقع بشوند امّا سلطه‌ی دشمن را از این ابزارها بایستی سلب کرد.
[14 خرداد: مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)]
🔸 شما نگاه کنید به فعّالیّتهایی که امروز در دنیا میشود برای شکستن سدّ ایمان در میان مردم. اگر شما اهل شبکه‌های اجتماعی هستید، خوب میفهمید که بنده کجا را دارم اشاره میکنم. از همه‌ی طُرق دارند استفاده میکنند که ایمان اسلامی ما را متزلزل کنند. ما یعنی چه کسی؟ یعنی منِ پیرمرد هفتاد هشتاد ساله؟ نه، نسبت به ماها خیلی نگران نیستند؛ ایمان نسل بعد ما را و نسل بعدِ بعد ما را [میخواهند متزلزل کنند]؛ دارد تلاش میشود.
[25 خرداد: دیدار مسئولان نظام]
🔸 یک جبهه‌ی واحد ضدّآمریکایی و ضدّصهیونیستی در سطح دانشجویان جهان اسلام تشکیل بدهید. امروز وسیله‌ی ارتباط هم آسان است، دیگر نامه‌نگاری و پست و تلگراف و مانند اینها لازم ندارد. در فضای مجازی تماس بگیرید. به قول این فرنگی‌مآب‌ها یک کمپین‌های عمومی دنیای اسلامی تشکیل بدهید علیه تسلّط آمریکا، از لحاظ ضدّیّت با سیاستهای آمریکایی و سیاستهای صهیونیستی.
[12 تیر: دیدار جمعى از دانشجویان]
🔸 این مجالس روضه‌خوانی، مجالس وعظ و خطابه، مجالس گوناگون خیلی چیزهای مهمّی است؛ اینها را دست‌کم نباید گرفت، هم از فضای مجازی مؤثّرتر است، هم از صداوسیما مؤثّرتر است، منتها دایره‌اش محدود است.
[31 مرداد: دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران]
🔸 من میخواهم خواهش کنم از جناب آقای رئیس جمهور این موضوع فضای مجازی [را دنبال کنند]؛ ما بایستی کاری کنیم که از آن فرصتها حدّاکثر استفاده را بکنیم، از این تهدیدها تا آنجایی که ممکن است خودمان را برکنار نگه بداریم. شورایعالی فضای مجازی به این منظور تشکیل شد. شبکه ملی اطلاعات را -که خیلی مهم است- ما هنوز پیش نرفته‌ایم. این را بایستی ان‌شاءالله دنبال کنیم که ضربه‌های بی‌جبرانی نزنیم.
[3 شهریور: دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت]
🔸 امروز فضاى مجازى یک صحراى بى‌پایانى است که از همه طرفش میشود حرکت کرد. هر یک نفرى که بتواند با رایانه کار بکند یک رسانه است. مى‌نشینند پخش میکنند شبهات را، حرفها را، جوانهاى مؤمن را، جوانهاى سالم را گمراه میکنند. اینها را باید شناخت. چه کسى بایستى بیاید وسط میدان و سینه سپر کند و مانع بشود از گمراهى جوانان؟ جامعه‌ى علمى و مذهبى، یعنى روحانیّت، اوّلین و مهم‌ترین وظیفه‌اش این است.
🔸 بعضى‌ها با این روشهاى جدید اصلاً آشنایى ندارند، با رایانه و مانند آن اصلاً آشنا نیستند. در بین مسئولین هم هستند کسانى که اهمّیّت این کار بزرگ را بدرستى و آنچنان‌که باید و شاید درک نمیکنند لذا اقدام لازم را انجام نمیدهند.
[16 شهریور: اوّلین جلسه درس خارج فقه در سال تحصیلى جدید]
🔸 شعر را باید ارتقا بخشید؛ تشخیص ارتقای شعر هم با صاحب‌نظران شعری است. من شنیده‌ام که حالا بعضی‌ها شعر را در این فضای مجازی که خیلی رایج شده منتشر میکنند، [مثلاً] یک نفری یک چیزی نوشته، ارزش [ندارد]، آن‌وقت مثلاً فرض کنید که نسبت به این شعر چند هزار [نفر] لایک میکنند؛ آن لایک ارزش ندارد؛ آنچه به شاعر و به شعر ارزش میدهد نظر صاحب‌نظر است؛ کسی که اهل شعر باشد و بفهمد شعر یعنی چه، اصلاً شعر خوب یعنی چه، شعر بد یعنی چه؛ یعنی آنها ملاک خوبیِ شعر نیست.
[31 شهریور: دیدار شاعران]
🔸 تربیت مبلغ فضای مجازی ازجمله نکاتی است که باید در حوزه‌های علمیه توجه ویژه‌ای به آنها شود.
[11 مهر: دیدار اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه]
🔸 ما نیاز به یک شبکه پیام‌رسان وسیع با ظرفیت حداقل 20 میلیون کاربر داریم. شبکه‌ای که همه امکانات و جذابیت‌های موجود را داشته باشد و حتی از شبکه‌های موجود بهتر باشد. باید کاری کنید که مردم به تلگرام نیاز نداشته باشند.
[19 آبان: دیدار با فعالان قرارگاه فرهنگی قرب بقیه‌الله (عج) سپاه]
🔸 جنگ نرم، روزبه‌روز با گسترش فضای مجازی دارد گسترده‌تر میشود و خیلی هم خطرناک‌تر از جنگ سخت است. یعنی در جنگ سخت، جسمها به خاک و خون کشیده میشوند، [ولی] روحها پرواز میکنند و میروند به بهشت؛ [امّا] در جنگ نرم، اگر خدای نکرده دشمن غلبه بکند، جسمها پروار میشوند و سالم میمانند، [ولی] روحها میروند به قعر جهنم؛ فرقش این است.
[3 آذر: دیدار بسیجیان]
🔸 در تمام طول سال، صدها شبکه‌ی ماهواره‌ای، فضای مجازی و ورشکستگان فراری از ایران، به تحقیر و تضعیف و متهم‌سازی نظام مشغولند اما حضور عظیم ملت همچون باران رحمت الهی، در روز ۲۲ بهمن این فضای غبارآلود را پاکیزه میکند و همچون رودخانه‌ای زلال و مبارک، آلودگی‌ها را می‌زداید.
[27 بهمن: دیدار مردم آذربایجان شرقی]
قسمت دهم(پایانی): شوالیه‌های توییتری!
⚪️ شبکه اجتماعی توییتر در سال 95 بر خلاف روند جهانی، در ایران مهم شد. این شبکه به نوعی تولید کننده محتوای #تلگرام تلقی شد و باعث شد جمع زیادی از ایرانی‌ها با عبور از دیوارِ کوتاهِ فیلترینگ، در توییتر فعالیت‌شان را آغاز کنند یا از سر بگیرند.
🔸 همین فعالیت مجدد باعث شد سایت خبری تابناک در 27 تیرماه با اشاره به فعالیت اخیر کاربران سعودی در توییتر و آغاز جنگ روانی علیه ایران در گزارشی بنویسد: با توجه به شرایط کنونی و فعال شدن عربستان سعودی در توییتر برای ایجاد جنگ روانی علیه ایران از طریق «ترند» کردن موضوعات ضدایرانی، باید در این مقطع درباره رفع مسدودیت توییتر در کشورمان بررسی‌هایی توسط نهادهای تصمیم‌گیرنده صورت پذیرد.
🔸 حدود یک هفته بعد هم روزنامه همشهری در گزارش دیگری، مزایای رفع فیلتر توییتر را برشمرد و نوشت: فیلترینگ توییتر به برگ برنده سعودی علیه ایران تبدیل شده است.
🔸 محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، شانزدهم مرداد و در حاشیه یک نشست با خبرنگاران هم به این موضوع اشاره‌ای کرد و گفت: عرب‌های سعودی به وسیله توییتر سعی دارند هر روز برای ما مسأله درست کنند.
🔸 همه این حرفها و فشارها باعث شد 12 مهرماه، عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در واکنش به انتشار خبری به نقل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی درباره احتمال رفع فیلتر توییتر بگوید: با توجه به نقشی که شبکه اجتماعی توییتر در فتنه88 داشته، این شبکه به هیچ وجه رفع فیلتر نمیشود. حتی اگر اعضای کارگروه هم به لحاظ اکثریتی که دولت در این کارگروه دارد، به رفع فیلتر شبکه اجتماعی توییتر رأی بدهد، این شبکه علاوه بر دستور کارگروه با دستور مقام قضایی هم فیلتر شده و به همین خاطر تصمیم کارگروه منجر به رفع فیلتر توییتر نخواهد شد.
🔸 موج ورود شخصیت‌ها و سیاسیون به توییتر به حدی بود که 16 آبان ماه، صفحه غلامعلی حدادعادل به عنوان یک شخصیت سیاسی اصولگرا، در توییتر تیک آبی گرفت و رسمی شد.
🔸 یک روز بعد در همین زمینه، محمود واعظی گفت: فیلتر توییتر در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه تصمیم‌گیری شده و همان کارگروه نیز باید برای رفع فیلتر آنها تصمیم‌گیری کند و دولت یازدهم در این باره وعده‌ای نداده است.
🔸 هفتم دی‌ماه هم یک روزنامه اصلاح‌طلب به موج ورود شخصیت‌های اصولگرا و انقلابی به توییتر انتقاد شدیدی کرد و در تیتر اول خود، ضمن اشاره به چند شخصیت، نوشت: شما را چه به توییتر؟
🔸 اما خرم‌آبادی به عنوان مقام مسئول قضایی نسبت به این موضوع ساکت ننشست و 12 دی ماه گفت: اینکه مسئولی می‌داند ما شبکه اجتماعی داخلی داریم و می‌رود و پیامش را از طریق شبکه فیلترشده‌ای مثل توییتر منتشر میکند این در درجه اول دهن‌کجی به قانون و عدم اعتماد به داخل کشور است.
🔸 البته جدال دو گروه در توییتر خودش یک سرفصل عظیم است. قرار برای طوفان‌های توییتری و کسب ترندهای برتر، اتفاقی بود که هر روزه در توییتر در حال رخ دادن بود. اما دو بار اسپم شدن هشتگ‌های جریان مخالف انقلاب اسلامی در توییتر به علت استفاده بیش از حد از ربات‌های توییتری در 25 بهمن، باعث شد این جریان از سوی رسانه‌های انقلابی مورد تمسخر قرار بگیرد.
