فضای مجازی و دنیای شبکه ای اینترنتی، شاهد رشد قارچی و تکثیر معنادار سایت های فارسی زبانی است که ابزار تبلیغ سبک زندگی هستند اما نه سبک زندگی ایرانی-اسلامی بلکه سبک زندگی غربی برای ایرانیان مسلمان! این سایت ها از 8 جناح، به سبک زندگی ایرانی-اسلامی حمله ور شده اند.
یکی از بنیادی ترین و راهبردی ترین اشارات و تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی طی سالهای گذشته، مقوله «سبک زندگی» با رویکرد «اسلامی- ایرانی» در مقابل «سبک زندگی غربی» است. مفهوم سبک زندگی (lifestyle) از جمله مفاهیم روانشناسی، علوم اجتماعی و مردمشناسی است که طی چند دهه گذشته، مورد توجه صاحبنظران و اندیشمندان قرار گرفته است. سبک زندگی، به مجموعه پندارها، گفتارها و کردارهای فردی و جمعی گفته می شود که از یک فرهنگ خاص( جهان بینی، ایدئولوژی، ارزش ها، هنجارها و عرفیات) سرچشمه می گیرد. در حقیقت، هر نوعی از سبک زندگی، نمود و نماد یک فرهنگ خاص است.
بر این مبنا، مقوله سبک زندگی، یک مقوله استراتژیک است که غفلت از آن و بی توجهی به سیر حرکت، نقایص و نیازهای آن، در نهایت به انحطاط، از خودبیگانگی، مسخ و ابتذال منتهی می شود.
در چنین شرایطی و با وجود ضرورت توجه ویژه به مقوله سبک زندگی ایرانی-اسلامی و انجام اقدامات زیربنایی و روبنایی در این حوزه، هر چند در فضای مجازی، سایت های گوناگونی با هدف ترویج و تقویت سبک زندگی ایرانی-اسلامی راه اندازی و فعال شده اند اما چندین برابر آن، سایت هایی متولد شده اند که مروج سبک زندگی غربی هستند!
این سایت ها یا به طور کلی مختص مقوله سبک زندگی هستند، یا بخشی به نام سبک زندگی را در سایت های خود قرار داده اند و یا با عناوینی همچون «زندگی برتر»، «زندگی ایده آل»، «زندگی بهتر» و ... وارد این کارزار شده اند. این سایت ها با طراحی های جذاب و انتشار گسترده اخبار زرد و عامه پسند، سعی در جذب مخاطب دارند.
* تبلیغ مارک ها، برندها، مد و لباس غربی
در سایت های فله ای تبلیغ سبک زندگی غیرخودی، یکی از بخش های ثابت، تبلیغ مارک ها و برندهای غربی پوشاک، جواهرآلات، تزئینات و لوازم غیرضروری زندگی است. در این بخش، با عناوینی همچون «آخرین مدل های شیک لباس زنانه / مردانه»، «جدیدترین وسایل آرایشی» و ... مارک ها و برندهای غربی و وارداتی و سبک آرایش و پوشش غربی تبلیغ می شود. از سوی دیگر، بالا بردن تب مارک پرستی و اعتیاد به برند بازی، یکی از سیاست های پیاده شده در این سایت هاست. در این راستا، معرفی کراوات به عنوان نماد فرهنگ و برتری(!) از جمله پدیده های رخ داده در این سایت هاست. پس از ورود به این پایگاه های اینترنتی، با حجمی از تصاویر چهره ها، هنرپیشه ها و اشخاص معروف مواجه می شویم که بیش از هر چیز، گویی تمرکز دوربین بر کراوات آنهاست! یکی از این سایت ها در گزارشی با عنوان «ستاره های کراواتی؛ از عطاران تا علی دایی»، آورده است: «سال 1999 وقتی علی دایی برای گرفتن جایزه بهترین بازیکن سال آسیا روی سن رفت، مسئولان صدا و سیما مانده بودند با تصویر او چه کنند. دایی کت و شلوار خاکستری پوشیده بود با پیراهن آبی و در تصمیمی متهورانه کراوات سورمه ای!»همانگونه که مشاهده می شود در این گزارش و گزارش های اینچنینی، به زیرکی، زدن کراوات( به عنوان نماد پوشش غربی) با آوردن نام هنرمندان و ورزشکاران(علی دایی، مهدوی کیا، اصغر فرهادی، پیمان معادی، رضا عطاران، همایون بهزادی و ...) به عنوان اقدامی متهوارنه،تبلیغ می شود. نکته جالب تر اینکه، در گزارش های کراواتی جدید، نام محمود سریع القلم – مشاور رئیس جمهوری- نیز که در اجلاس داووس با کراوات ظاهر شده بود به عنوان شاهدمثال ذکر می شود.
* اسطوره سازی از هنرپیشگان هالیوودی، ورزشکاران و اندیشمندان غربی
برجسته سازی هنرپیشگان هالیوودی، ورزشکاران خارجی و اندیشمندان غربی یکی از اقداماتی است که در سایت های مروج سبک زندگی غیرخودی صورت می گیرد. «جدیدترین عکسهای جنیفر لوپز»، «10 عکس جذاب از لباس پوشیدن براد پیت»، «عکسهای خانوادگی دیوید بکهام»، «12 عکس متفاوت از ریحانا»، «با اسرار 5 زن موفق دنیا آشنا شوید»، « راز تناسب اندام و زیبایی هنرپیشگان هالیوود» و ... نمونه هایی برای این مورد است. انتشار نظریات روانشناسان، فیلسوفان و اندیشمندان غربی به عنون راهکارهای موفقیت و زندگی ایده آل از دیگر موارد قابل طرح در این باره به شمار می رود. مطرح کردن پی در پی زوایای مختلف زندگی و کار این اشخاص از طریق خبر، گزارش و تصویر، به مرور به ضرورت ذهنی مخاطب بدل شده و نوعی اعتیاد را در او ایجاد می کند که نتیجه آن، بت سازی از این چهره هاست.
* خلاصه کردن فلسفه و هدف ازدواج در روابط جنسی
خلاصه کردن فلسفه و هدف ازدواج در روابط جنسی، رفتار خطرناکیست که چندیست از سوی شبکه های ماهواره ای و سایت های اینترنتی انجام می گیرد. اثر این رفتار خطرناک را می توان در داروخانه های داخل کشور نیز مشاهده کرد. بر اساس این تفکر و سیاست غلط، به گونه ای القا می شود که گویی فلسفه اصلی و هدف بنیادی ازدواج، روابط جنسی و لذت بردن هرچه بیشتر از این روابط است! در سایت های رواج دهنده سبک زندگی غیرایرانی- غیر اسلامی، انواع داروهای محرک جنسی به سبکی پرطمطراق و پر آب و تاب تبلیغ می شود. در دولت پیشین، تبلیغات این داروها در داروخانه ها ممنوع اعلام شد؛ هر چند که داروخانه ها به این ممنوعیت وقعی ننهادند و کماکان به تبلیغات داروهای محرک جنسی ادامه می دهند! سایت های اینترنتی هم به کمک داروخانه ها و شبکه های ماهواره ای آمده اند تا با تمام توان(در راستای منافع تجاری خود)، این مفهوم آسیب زا را القا کنند که:« مهمترین فلسفه ازدواج، لذت جنسی است نه حیات طیبه، نه تولید نسل بهتر و پاکتر، نه مودت و رحمت، نه رسیدن به تکامل انسانی و ...»!
* ترویج مادیات پرستی، کاپیتالیسم و ماتریالیسم
ترویج مادیات پرستی، کاپیتالیسم و ماتریالیسم یکی دیگر از اقدامات سایت های پارسی زبان مبلّغ سبک زندگی غربی است. این سایت ها خواسته یا ناخواسته، «حرص و آز» را در وجود افراد تقویت کرده و به حد اعلا می رسانند. در این سایت ها، ارزش هایی همچون قناعت، روزی حلال، شکرگزاری، پرهیز از تجمل پرستی، دوری از پول پرستی و ... جایی ندارند!«موفقیت» در این سایت ها تمام و کمال در ثروتمند شدن و به دست آوردن پول هرچه بیشتر خلاصه می شود!«چگونه پولدار شویم؟ »، «10 کلید طلایی ثروتمند شدن در یکسال»، « رازهای توانگر شدن» و ... بخشی از عناوینی است که در همین رابطه می توان در سایت های زرد ترویج دهنده سبک زندگی غیرایرانی-غیراسلامی می توان مشاهده کرد.
* ترویج مفاهیم و اصول روانشناسی غربی
در سایت های پارسی زبان مروج سبک زندگی غیرخودی، مقالات، یادداشت ها، توصیه ها، نکته ها و نسخه ها با محتوای روانشناسی غربی به وفور یافت می شود. مخاطبان نیز که به دنبال حل مسائل و مشکلات روانشناختی خود و به کار بستن راهکارهایی برای بهتر شدن زندگیشان هستند، از فرصتی که اینگونه سایت ها به صورت رایگان(!) در اختیار آنان قرار می دهند نهایت استفاده را می برند. روانشناسی غربی، ماهیتی مادیگرایانه دارد که این ماهیت مادی، نتیجه ای جز بر هم خوردن تعادل روانی و در نهایت، فاصله گرفتن از معنویت ندارد.
«حجت الاسلام میر دریکوندی» عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) در این باره می گوید:« همه هم و غم روانشناسی غربی، مدیریت زندگی و رفتار انسان در همین دنیاست. ولی روانشناسی اسلامی صرفاً نمی‌تواند به رفتار حاضر در این دنیا بپردازد و البته باید برای استخراج و استنباط اصول و مبانی روانشناسی اسلامی از دل آیات و روایات یعنی منابع معتبر دست اول اسلامی تلاش‌های زیادی صورت بگیرد.»
محمدرضا فرپور کارشناس مسائل فرهنگی نیز با بیان این نکته که روانشناسی غربی، ماهیتی معنویت زدا و اومانیستی دارد، تاکید می کند:« غربی ها در حال حاضر برای فتح ذهن ها و فکرها در سراسر جهان و هدایت انسانها در جهت اهداف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود، از ابزار روانشناسی بهره می گیرند و باید این نکته را هم اذعان کنم که تا حد زیادی موفق بوده اند».
برجسته سازی و تبلیغ سمینارها و کلاس های موفقیت که سبک آنها عموما برگرفته از علوم انسانی غربی و متدهای روانشناسی غرب است، از دیگر فعالیت های سایت های پارسی زبان مروج سبک زندگی غیرخودی است.
* بشتابید به سوی عمل های جراحی!
تبلیغ عمل های جراحی زیبایی ( بینی، پروتز، بوتاکس و ...) و ضروری جلوه دادن این اعمال جراحی، یکی دیگر از کارهای صورت گرفته در سایت های پارسی زبان تبلیغ گر سبک زندگی غیرایرانی-غیراسلامی به شمار می رود. در گوشه و کنار این سایت ها، انواع تبلیغات در زمینه جراحی های زیبایی به چشم می خورد و شماره تلفن های متعددی از پزشکان اعمال جراحی زیبایی در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.
تبلیغات این سایت ها درباره اعمال جراحی زیبایی به گونه ایست که گویی این اعمال غیرضروری، یکی از واجبات زندگی است! تبلیغات گسترده این سایت ها در کنار تبلیغات انجام شده در شبکه های ماهواره ای و مجلات زرد، سبب شده است که ایران به یکی از سه کشور اول در انجام اینگونه اعمال جراحی بدل شود.
براساس تحقیق مشترکی که با همکاری انجمن تحقیقات راینولوژی ایران و دانشگاه جان هاپکینز آمریکا انجام گرفته است ، میزان جراحی های زیبایی بینی در ایران ، هفت برابر آمریکا اعلام شده!
از سوی دیگر، بر اساس برخی آمارهای اعلام شده، ایران در رتبه دوم انجام اعمال جراحی زیبایی در جهان قرار دارد! در عمل جراحی زیبایی بینی نیز که رتبه اول عاید کشورمان شده است! آمارهای غیررسمی نیز حاکی از آن است که سالانه بیش از 120 ایرانی، به خاطر عمل جراحی زیبایی، جان خود را از دست می دهند.
دکتر سعید عسگری روانشناس معتقد است: « دلیل اصلی تمایل بالا به جراحی‌های زیبایی خصوصا جراحی بینی در ایران نابسامانی‌های روانشناختی است.» همانگونه که مشهود است اظهارات این روانشناس نیز موید این مطلب است که باید فراگیر شدن آموزه های اومانیستی و لذت‌گرایانه روانشناسی غربی را دلیل اصلی گرایش شدید به سمت اعمال جراحی زیبایی دانست.
* ترویج خرافات
تبلیغ خرافات در قالب های گوناگون ( فال روزانه، فال سیب، فال شمع، فال نخود، فال قهوه، طالع بینی و ...) یکی از بخش های ثابت و پرطرفدار سایت های زرد پارسی زبان ترویج دهنده سبک زندگی غیرخودی است. مدیر یکی از این سایت ها می گوید:« فال و طالع بینی یکی از پربازدیدترین بخش های سایت است. در حقیقت، ما با قراردادن واژه های فال و طالع بینی در سایت، این سیاست را دنبال کرده ایم که به محض جستجوی این دو واژه در موتورهای جستجوگر مثل گوگل، یکی از سایت هایی که معرفی می شود سایت ما باشد. علت هم این است که واژه های فال و طالع بینی از پرجستجوترین واژه ها هستند.»
* مخاطب اصلی: بانوان
بخش اعظم محتویات این سایت ها مختص دختران و زنان است. در حقیقت، جامعه هدف اصلی این سایت ها، بانوان هستند. در مقوله تغییرات فرهنگی، طراحان جنگ نرم بر این باورند که برای ایجاد تغییرات دلخواه در یک جامعه، کافیست افکار و باورهای زنان و دختران آن جامعه را تغییر دهیم. با این اقدام، کار تمام است!
در این سایت ها، بخش های مختلفی با عناوین آشپزی، مد و لباس، دکوراسیون منزل، تکنیک های خانه داری، رازهای جوان ماندن زنان، فال روزانه، تکنیک های بچه داری، سفره آرایی، تناسب اندام زنان و ... هم وجود دارد که مختص بانوان است؛ در حقیقت، قراردادن چنین بخش هایی در سایت، با هدف ایجاد انگیزه برای جذب هرچه بیشتر بانوان صورت می گیرد. جذب که صورت گرفت، در لابلای این بخش ها، آنچه که مصداق سبک زندگی غربی است و باید منتقل شود، انتقال می یابد.
به بیان دیگر، این موضوعات نقاب، پوسته و روکشی هستند برای انتقال مفاهیمی که «هسته» اند.
* جایگاه سبک زندگی ایرانی- اسلامی در دولت تدبیر و امید
شاید بتوان عصاره مانیفست و دیدگاه دولت تدبیر و امید را در جمله معروف مقام ارشد این دولت یافت که :«مردم را به زور نمی توان به بهشت برد!» این در حالیست که در تعالیم و تاکیدات اسلامی، ترویج اعتقادات دینی، امر به معروف مردم و پیشگیری از مفاسد در جامعه یکی از وظایف ذاتی حکومت است. چندی پیش، سایت رادیو فردا طی گزارشی با عنوان «مصاف روحانی با تمامیت خواهان در حوزه سبک زندگی»، مدعی شد که دکتر حسن روحانی، در برابر کسانی که سبک زندگی اسلامی ایرانی را پیگیری می کنند، قد علم کرده است!
صرفنظر از گزارش و ادعای این سایت ضدانقلاب، شخص دکتر روحانی از زمان قرار گرفتن در مسند ریاست جمهوری تا کنون، حتی یکبار هم اصطلاح «سبک زندگی ایرانی-اسلامی» را به کار نبرده است!
بر این مبنا، تا کنون نیز، از سوی دولت تدبیر و امید، هیچ اقدام مهمی در جهت ترویج سبک زندگی ایرانی و اسلامی صورت نگرفته است! بی توجهی دولت تدبیر و امید به مقوله سبک زندگی ایرانی-اسلامی از همان ابتدای روی کار آمدن این دولت و ماجرای سبد کالا عیان شد. به صف کردن مردم برای دریافت سبد کالا که دور از کرامت و شأن شهروندان بود و حوادث تلخی را رقم زد، هیچ سنخیتی با سبک زندگی ایرانی-اسلامی نداشت.
به هر حال، اکنون این پرسش مطرح است که آیا دولت تدبیر و امید همچنان قرار است به مقوله استراتژیک سبک زندگی ایرانی-اسلامی، روی خوش نشان ندهد؟! آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با سایت های مبلغ سبک زندگی غیرایرانی-غیراسلامی برخوردی خواهد داشت یا این که این سایت ها کماکان به فعالیت خود ادامه خواهند داد؟
شاید نتوان شبکه های ماهواره ای پارسی زبان مروج سبک زندگی غربی را کنترل و محدود کرد اما آیا سایت های اینترنتی پارسی زبان را نیز که عموما در داخل کشور فعالیت می کنند نمی توان ساماندهی، هدایت و یا محدود کرد؟!
